Wednesday 28 June 2023

ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය

ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය

 සංස්කෘතිය පිළිබඳව අධ්‍යයනයේදී සංස්කෘතික ක්‍රියාවලියේ නවතම විකාශනය ලෙස හඳුනාගත හැකි වන්නේ ජනප්‍රිය සංස්කෘතියයි. එහෙත් ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය යන සංකල්පයේ උපත දශක පහක් පමණ ඈතට දිවයන්නකි. එනම් 1950-1960 කාලවකවානුවයි. ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය යනු සංස්කෘතියේ ස්වභාවික හෝ ක්‍රමික විකාශනයක් ලෙස සැලකිය හැකි ප්‍රවණතාවක්වයන් නොවේ. එය වඩාත් නිවැරදි වන්නේ ජනප්‍රිය කරන ලද සංස්කෘතියක් ලෙස හැඳින්වීම ය. ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය යනු ජනමාධ්‍ය මගින් සමාජගත කරන භාණ්ඩ සේවා හා ඒ හා බැඳුණු චර්යාවන් එක් වීමෙන් සෑදුණු සමාජ සංස්කෘතික ස්වරූපයකි. මෙය එක් අතෙකින් භාණ්ඩ හා සේවා නිෂ්පාදකයන් ද තවත් අතකින් ජනමාධ්‍ය ද තවත් පැත්තකින් පාරිභෝගික ජනතාව ද එක් වීමෙන් සෑදුනු ක්‍රියාවලියකි. බහු ජන සංස්කෘතියේ උපරිම තලය ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය ජන සංස්කෘතියේ වඩාත්ම ආකර්ශෂණය කොටස ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය වේ. එනම්ජන සංස්කෘතියේ සම්පීඩිත සාරය ජනප් ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය වේ. විසිවන සියවසේදී පරිහානියට පත් වූ සම්භාව්‍ය සංස්කෘතිය ට විකල්පයක් ලෙස ක්‍රමානුකූලව ජන සංස්කෘතිය හා එහෙයින් උපරි ස්වරූපය ලෙස ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය වර්ධනය වන්නට විය.

ජනප්‍රිය සංස්කෘතියේ ලක්ෂණ

  •  ජන මාධ්‍ය හා නව මාධ්‍ය ඔස්සේ ව්‍යාප්ත වීම.
  •  ගතිකය/ ක්ෂණික වෙනස් වීම.
  •  වියාපාරික ආධිපත්‍යයක්  සහිතවීම/ වාණිජත්වය සමඟ පබැඳී පැවතීම.
  •  තාක්ෂණය සමඟ බැඳී ප් පැවැතිම.
  • කාලීන තත්ත්වයන් මත ගොඩනැගීම.
  • සෑම සමාජ පන්තියක් ම ආකර්ෂණය කර කර ගන්නා අතර කාන්තාවන් ළමයින් සහ තරුණ පිරිස් වඩාත් පහසුවෙන් ආකර්ෂණය කර ගැනීම.
  •  ශ්‍රමිකයින් අතර ඉතා ඉක්මනින් ප්‍රචලිත වීම.
  •  උසස් කලාත්මක ලක්ෂණ හීන වීම.
  • ජනප්‍රිය සංස්කෘතියට අයත් හා ඊට සම්බන්ධ  නිෂ්පාදකයින්ගේ මහා පරිමාණ නිෂ්පාදන හා බෙදාහැරීමේ ක්‍රියාවලියක්  පැවතීම.
  •  නොගැඹුරු වීම,  සරල වීම.
  • අතිරික්තයක් සහිතය. සුලබය.
  •  බුද්ධිමය සදාචාරාත්මක සහ කලාත්මක මට්ටම හීන වීම.


 ජනමාධ්‍යයේ දක්නට ලැබෙන ජනප්‍රිය සංස්කෘතික ලක්ෂණ

  • මාධ්‍ය වෙළඳපොළක් නිර්මානය කිරීම.
  • ග්‍රාහකයා පාරිභෝගිකයෙකු කිරීම.
  •  ව්‍යාපාරික  ආධිපත්‍යයක් ගොඩනැගීම
  •  පාරිභෝගික ආකර්ෂණය ඇති කිරීම්
  •  ජාතික සංස්කෘතික  ධාරාවට අභියෝග කිරීම
  •  නිර්මාණ වල ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ මිනුම් දණ්ඩක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වීම
  •  පහසුවෙන් රසවිඳිය හැකි වීම.
  •  බුද්ධිමය කලාත්මක හා සදාචාරාත්මක මට්ටම් හීන් වීම
  • ග්‍රාහකයා ගොදුරු කරගැනීම
  •  මහා පරිමාණ නිෂ්පාදන බිහිවීම
  •  ජනමාධ්‍ය බහුලීකරණය
  •  මිත්‍යා මතවාද ප්‍රචලිත කිරීම

ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය සමාජ පරිහානිය කෙරෙහි බලපෑ හැකි ආකාර

  • සාම්ප්‍රදායික සංස්කෘතියක වටිනාකම් යටපත් කිරීම.
  •  සාම්ප්‍රදායික සමාජයේ මානව සබඳතා වාණනිජකරණයට ලක් වීම නිස්සාර වූ හිස් අපේක්ෂාවන් හා ක්‍රියාවන් කරා යොමු වීම.
  •  නොගැලපෙන පාරිභෝගික රටාවකට යොමු වීම.
  •  ආර්ථික සමාජීය මානසික ව්‍යසනකාරී තත්ත්වයක්න්ට යොමුවීම.
  •  සංස්කෘතියේ ගොදුරක් බවට පත් වී ඇති බවට නොතේරීම.
  •   අන්තර්ගතයේ වටිනාකම් වලට වඩා බාහිර සැලූ ස්වරූපයට යොමුවීම.
  •  සරල හා කෙටි කාලීන පැවැත්ම දිගු කාලීන පැවැත්මක් නොමැති වීම.
  •  නිර්මාණකරණ  පුනරුක්තියෙන් මිදීමට නොහැකිවීම.


Sunday 11 June 2023

සන්නිවේදන වර්ගීකරණය

සන්නිවේදන වර්ග 

              සන්නිවේදනය යනු තම අදහස්,තොරතුරු, හැඟීම් අනෙකා සමඟ හුවමාරු කරගැනීමේ ක්‍රියාවලිය ලෙස සරලව අර්ථ දැක්විය හැකිය. මහාචාර්‍ය හැරල්ඩ් ඩී ලැඩ්වෙල්ට අනුව සන්නිවේදනය යනු කිසියම් කෙනෙක් යම් කිසිවක් කිසියම් නාලියකින් කිසියක් කෙනෙකුට කිසියම් බලපෑමක් සඳහා කරනු ලබයිද එය සන්නිවේදනය නම් වේ යනුවෙනි. සන්නිවේදනය පිළිබඳ අධ්‍යනය කරනු ලැබූ විද්වතුන් සන්නිවේදනයේ ස්වරූපය, අවස්ථා, න්‍යායන් නිර්මාණය කරනු ලැබීය. සන්නිවේදනය යනු ක්‍රියාවලියකි. එම ක්‍රියාවලිය සඳහා සහභාගී වන පිරිස් ප්‍රමාණය අනුව සන්නිවෙදන වර්ගීකරණයක් නිර්මාණය කරනු ලැබීය. එය සන්නිවේදන වර්ගීකරණය නම් වේ. සන්නිවේදන අවස්ථාව සඳහා සහභාගී වන පුද්ගල ප්‍රමාණය මත මෙම වර්ගීකරණය සකස් වී ඇත. එහි වර්ග කිහිපයකි.

  1. අන්තර්වර්ථී පුද්ගල සන්නිවේදනය
  2. පුද්ගලාන්තර සන්නිවේදනය
  3. සමූහ සන්නිවේදනය
  4. ජන සන්නිවේදනය
  5. මහජන සන්නිවේදනය
  6. අතථ්‍ය සන්නිවේදනය

  

  1. අන්තර්වර්තී පුද්ගල සන්නිවේදනය

 අන්තර්වර්තී පුද්ගල සන්නිවේදනය යනු  තමා තමා සමඟම කරන සන්නිවේදනය හෙවත් පුද්ගලයාගේ සිත තුළම සිදුවන මානසික ක්‍රියාවලියකි. අන්තර්වර්තී පුද්ගල සන්නිවේදනය මානසික සංවාදයකි. උත්තේජන මනස තුළ ආරෝපණය වීම තුළින් අර්ථ සහිත උත්තේජන හටගනී. එය වාචික, නිර්වාචික ආකාරයෙන් සිදුවිය හැකිය. මෙලෙස අදහස් සංවාද තමා තුළම ගොඩනැගීම අන්තර්වර්තී ලෙස හැඳින්විය හැකිය. සන්නිවේදනයේ මූලිකම අවස්ථාව මෙය වේ.

අන්තර්වර්තී පුද්ගල සන්නිවේදනයේඑ ලක්ෂණ කිහිපයකි.

  • තම සිත අභ්‍යන්තරයේ සිදුවන සන්නිවේදනයක් බැවින් බහු පුද්ගල සබඳතාවක් දක්නට නොලැබීම
  • සිත හෙවත් මනස ප්‍රමුඛව සිදුවීම
  • සංජානනයන් අර්ථකථනය කර ගැනීමට හැකිවීම.
  • පංච ඉන්ද්‍රියන්ට දැනෙන උත්තේජන මත ප්‍රතිචාර දැක්වීම
  • තීරණ ගැනීමට ඉවහල් වීම.

 2. අන්තර්පුද්ගල සන්නිවේදනය


 අන්තර්පුද්ගල සන්නිවේදනය යනු පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු හෝ කිහිපදෙනෙකු අතර සංදේශ හුවමාරු කරගැනීම යනුවෙන් හැඳින්වේ. මෙය යුගල සන්නිවේදනය, අන්තර්පුද්ගල සන්නිවේදන යන නම් වලින්ද හඳුන්වනු ලබයි. පුද්ගලාන්තර සන්නිවේදනය කායික සමීපතා සමඟයි.  එනම් දෙදෙනෙකු හෝ කිහිප දෙනෙකු හමුවී කතා කිරීමකි. එහිදී අන්තර් ක්‍රියා හා අන්තර් විශ්වාස සමඟ සම්බන්ධව වාචික හා නිර්වාචික ලෙස සංදේශ හුවමාරු වේ. ඔවුනොවුන් මුහුණට මුහුණලා අදහස් හුවමාරු කරගනී.
පුද්ගලාන්තර සන්නිවේදන ක්‍රම ලෙස ලිවීම, කතා කිරිම, දෘශ්‍ය රූප, සංකේත, ඉඟි සැලකේ. රහස්‍ය නොවන ලිපි හා සාමාන්‍ය ලියුම්, මතක සටහන් ලිවීම ක්‍රම ආදිය  අන්තර්පුද්ගල සන්නිවේදන ක්‍රම ලෙස භාවිතා වේ. මෙය සම්මුඛ මෙන්ම අසම්මුඛවද සිදුවේ. ලිපි, ඊ මේල්, ෆැක්ස් යනාදිය මීට ඇතුළත් වේ.
 පුද්ගලාන්තර සන්නිවේදනයේ අරමුණු කිහිපයකි.
  • දැනුම අවබෝධය ලබාගැනීම
  • දුක, සැප, සතුට බෙදා හදා ගැනීම
  • ආවේග පිට කිරීමට
  • ප්‍රශ්ණ විසඳා ගැනීමට
  • රහස් අනාවරණය කර ගැනීමට
  • විවිධ අවශ්‍යතා සපුරාගැනීමට
  • උපදේශනයට/ මඟපෙන්වීමට ආදියට 
මෙහි විශේෂ ලක්ෂණ කිහිපයකි.
  • පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු හෝ කිහිපදෙනෙකු අතර සන්නිවේදනය සිදුවීම
  • සජීවීව සන්නිවේදන කාර්‍යය සිදුවන බැවින් සන්නිවේදකයා හා ග්‍රාහකයාට අන්‍යෝන්‍ය අවබෝධයෙන් යුතුව සන්නිවේදනයෙහි යෙදීමේ හැකියාව
  • වාචික මෙන්ම අවාචික සන්නිවේදන විධික්‍රම භාවිතය
  • සම්මුඛව සිදු වන අවස්ථා වලදී පිරිවැයක් මෙන්ම මෙවලම් භාවිතයෙන් තොරව සිදුවීම

3. සමූහ සන්නිවේදනය

පිරිසක් හෙවත් සමූහයක් පොදු අරමුණක් ඇතිව එකට එක්ව සිදු කරන සන්නිවේදනය සමූහ සන්නිවේදනයයි. සමූහයට එක් වන පිරිස එකිනෙකා හඳුනන්නන් හෝ නොහදුනන්නන් විය හැකිය. අදාළ අවස්ථාව විධිමත්ව විධිමත්ව සැළසුම් කර ගැනීමෙන් සමූහ සන්නිවේදනය සාර්ථක කර ගත හැකිය. එහිදී සන්නිවේදකයාට ඉවහල් කර ගත හැකි විධි ක්‍රම කිහිපයක් වේ. සමූහ වර්ග පිළිබඳ මුල්වරට අදහස් ඉදිරිපත් කොට ඇත්තේ cooley (1909) විසිනි.

සමූහ සන්නිවේදනයේ සංරචක
  • සාමාජිකත්වය
  • පරමාර්ථ
  • අන්තර් ක්‍රියා
  • අන්තර් යැපීම්
ලක්ෂණ

  • පුද්ගලය පිරිසක් හෝ කණ්ඩායකමක් සම්බන්ධ විම
  • කණ්ඩායම් නායකත්වය ස්මතුවීම
  • නිශ්චිත අරමුණකට අනුව සිදුවීම
  • සහභාගී වන පිරිසගෙන් අදහස් හා යෝජනා ලබාගැනීමට හැකිවීම.

4. මහජන සන්නිවේදනය


ජන සමූහයකට හෙවත් එකම ස්ථානයක පුළුල් ප්‍රදේශයක විසිරී සිටින ජන සමූහයකට මහා පරිමාණයෙන් සිදුකරන සන්නිවේදනයක් මහජන සන්නිවේදනය නම් වේ.
ලක්ෂණ
  • එකම ස්ථානයක පුළුල් පරාසයක විහිදී සිටින විශාල පිරිසකට තොරතුරු එකවර ලබදිය හැකිවීම.
  • විවිධ තාක්ෂණික උපකරණ මෙවලම් භාවිත කිරීමේ හැකියාව
  • ඉලක්ක පිරිසකගෙන් ඔබ්බට විශාල සමූහයකට තොරතුරු ලබා දීමේ හැකියාව.
  • ග්‍රාහකයාගේ බලපෑම් සෘජුවම දැක්විය හැකි වීම.
  • මතයක් ඇති කිරීමට අපේක්ෂා කරන අතර ඒ සඳහා කේන්ද්‍රව පෙළඹවීම් ක්‍රියාවලියකින් සමන්විතය.

5. ජන සන්නිවේදනය


විද්‍යුත් හෝ මුද්‍රිත මාධ්‍ය භාවිත කරමින් සිදු කරනු ලබන සන්නිවේදනය ජන සන්නිවේදනයයි.තාක්ෂණය හා මාධ්‍ය සමඟ බද්ධව පවතී. ජන සංකල්පයන් යුක්ත වේ.
'වෘත්තීමය සන්නිවේදකයින්. යන්ත්‍රමය මාධ්‍ය වහල්කොටගෙන පුළුල් ලෙසත් ක්ෂණිකවත් අඛණ්ඩවත් විවිධ වූත් විශාල වූත් ග්‍රාහක ක්ෂේත්‍රයක් වෙත සංදේශය පතුරවමින් යම් බලපෑමක් ඇති කිරීමේ ක්‍රියාවලියයි. '
-ඩෙනිස් සහ ඩිෆ්ලූවර්-

ලක්ෂණ
  • විධිමත් සන්නිවේදනගත ආයතනික ව්‍යුහය
  • වෘත්තීයමය සන්නිවේදකයන් සිටීම
  • බහුවිධ දොරටුපාලකයන් සිටීම
  • ප්‍රතිපෝෂණය නොලැබීම හෝ ප්‍රමාදවීම.

7.  අථත්‍ය සන්නිවේදනය 


අථත්‍ය සන්නිවේදනය යනු, නව තොරතුරු තාක්ෂණය මැදිහත් වීම හේතුවෙන් චේතනාන්විතව හෝ අචේතනිකව හෝ අන්තර්ගතයන්, අභිප්‍රායන්, විපරීත වීමට, ආදේශනය වීමට හෝ නිර්මාණය වීමට අවකාශය සලසන තොරතුරු, සංදේශයන් සහ ක්‍රියාකාරකම්‍ වේ. 
20 වන සියවසෙන් පසු තාක්ෂණික දියුණුව හේතුවෙන් ජනමාධ්‍ය ආකෘති සහ අන්තර්ගත‍යේ වෙනස්කම් රැසක් සිදුවිය. ජනමාධ්‍ය යුගයෙන් ගෝලීය මාධ්‍ය යුගයට පිවිසීම සිදුවූයේ අතථ්‍ය සන්නිවේදනය සමඟය.
 අථත්‍ය සන්නිවේදනය ,
"වර්තමාන ගෝලීය ප්‍රවණතා හා තාක්ෂණික විකාශයේ එක් අවස්ථාවකි."

අප ඉදිරිපිට නොපවතින ජනතාව සමඟ සන්නිවේදනය කිරීම සඳහා තාක්ෂණය උපයෝගී කරගැනීම අතත්‍ය සන්නිවේදනයේදී සිදුවේ. අතත්‍ය සන්නිවේදනයේ පදනම වන්නේ නව මාධ්‍ය වේ. අන්තර්ජාලය මඟින් ජාලගත වේගවත් තොරතුරු හුවමාරු වේ.
අථත්‍ය සන්නිවේදනයේ ප්‍රධාන සංරචකය වන්නේ අන්තර්ජාලයයි. විද්‍යුත් තැපෑල, වීඩියෝ සම්මන්ත්‍රණ, සමාජ ජාල වෙබ් අඩවි, මාර්ගගත කතාබහ සඳහා මාධ්‍ය වන්නේ අන්තර්ජාලයයි.

අථත්‍ය සන්නිවේදනයෙහි ඇති ප්‍රයෝජන රැසකි.

  • කාර්‍යක්ෂම සන්නිවේදනයේ යෙදීමේ හැකියාව
  • අඩු පිරිවැය
  • ආරක්ෂිත බව
  • ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය අංග සහිතව සන්නිවේදනයේ යෙදීමේ හැකියාව 
  • එකවර පුද්ගලයන් රැසක් සමඟ සන්නිවේදනයේ යෙදීමේ හැකියාව 
  • ප්‍රයෝජන
  • අධ්‍යාපන කාර්‍යයන් සඳහා
  • දෙස් විදෙස් මිතුරු සංධාන ඇතිකර ගැනීම
  • ව්‍යාපාරික කටයුතු සඳහා
  • නිර්මාණාත්මක චින්තනය ගොඩනැංවීම සඳහා
  • අඩු පිරිවැයකින් ව්‍යාපාර ප්‍රවර්ධනය කටයුතු කිරීම 
සටහන - එම්. තරුෂි සඳුනිකා 
විශේෂවේදී පළමු වසර 
ජනසන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශය
සමාජ විද්‍යා පීඨය
කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලය



Wednesday 31 May 2023

සන්නිවේදන නිර් වචන

 සන්නිවේදන නිර්වචන

සන්නිවේදනය යනු කුමක්ද සරලව දක්වන්නෙ නම් ‍යම් පුද්ගලයෙකු විසින් තම අදහස්, ආකල්ප, හැඟීම් අනෙක් පුද්ගලයන් සමඟ හුවමාරු කර ගැනීම ලෙස සරලව දැකිවිය හැකිය. නමුත් සන්නිවේදනය යන්න විෂයක් වශයෙන් වර්ධනය වීමත් සමඟ විවිධ විද්වතුන් විවිධ අදහස් දක්වන ලදී.  විෂයක් ලෙස වර්ධනය වීමට පෙර සිටම විවිධ විෂය ක්ෂේත්‍රයන්හි විද්වතුන් තම විෂය ක්ෂේත්‍රයට අදාලව නිර් වචන  ඉදිරිපත් කර ඇත. පසුකාලීනව සන්නිවේදනය විෂයක් ලෙස වර්ධනය වීමෙන් සන්නිවේදන විද්වතුන් විසින් සන්නිවේදනය සඳහා  නිර් වචන ඉදිරිපත් කර ඇත. 

  • "කවුරුන් විසින් කුමක් කුමන් මාධ්‍යයකින් කවුරුන් වෙත කිනම් බලපෑමක් සඳහා කියනු ලබන්නක්ද එය සන්නිවේදනය නම් වේ. "

                                   දේශපාලන විශාරද හැරල්ඩි ලැස්වෙල්

  • "යම් තැනකදී නිර්මාණය වූ හෝ තෝරාගත් පණිවුඩයක් වෙනත් තැනකදී ඒ ආකාරයෙන්ම හෝ එයට සමාන ලෙස ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමයි."

                                                      ක්ලෝඩ් ෂැනොන් සහ වොරන් වීවර්

  • "තොරතුරු ගැබ් වූ සංඳාවක් හේතු කොට ගෙන දෙපාර්ශවයක් අතර එක හා සමාන චිත්ත තත්වයක් (මනෝභාවයක්) ඇති කරලීම සන්නිවේදනය නම් වේ."  
                                                                                     විල්බර් ශ්‍රාම්

  • "සමාජය සන්නිවේදනය හේතු කොටගෙන සන්නිවේදනය තුළින් පවත්වාගෙන යනු ලබන සබඳතා ජාලයකි. චර්‍යාවට අදාළ සෑම සංස්කෘතික රටාවක්ම හා චර්‍යාවට අදාළ සෑම ක්‍රියාවක්ම සෘජුව හෝ වක්‍ර ආකාරයෙන් සන්නිවේදනයට සබඳකමක් දක්වයි."

                                                                                      එඩ්වඩ් සැපියර්

  • "මානව සබඳතා රදවා සිටින්නා වූ වර්ධනය කරන්නා වූ සියලු සංකේත මෙන්ම ඒවා දේශයෙන් දේශයට ප්‍රවාහණය කිරීමටත් කාලයේ බැඳීම් වලින් ඔබ්බට ගොස් සුරක්ෂිත කර ගැනීමටත් උපකාරී වන උපක්‍රමය සන්නිවේදනයයි"

                             චාර්ල්ස් කුලී

සටහන -   එම්. තරුෂි සඳුනිකා 

විශේෂවේදී පළමු වසර 

ජනසන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශය 

සමාජ විද්‍යා පීඨය

කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලය


Sunday 28 May 2023

තරුණ පරපුර හා ළමුන් මත්ද්‍රවය්‍ය භාවිතයට යොමු වීම ශ්‍රී ලංකාවෙ සංවර්ධන ක්‍රියාවලියට සිදුකරනු ලබන බලපෑම

 

  තරුණ පරපුර හා ළමුන් මත්ද්‍රවය්‍ය භාවිතයට යොමු වීම ශ්‍රී ලංකාවෙ සංවර්ධන ක්‍රියාවලියට සිදුකරනු ලබන බලපෑම



  මත් රකුසාගේ ගොදුරක් බවට අපේ රට පසුගිය දශකය තිස්සේ වේගයෙන් පත් වූ බව පෙනේ. මේ සඳහා ප්‍රබල ලෙස බලපාන හේතූන් දෙකක් වෙයි. එනම් ලංකාවේ පිහිටීම හා පසුගිය දශකයේ ලංකාවේ බල පැවැත් වූ ආර්ථික ක්‍රමය යි. මෙහි දී ලංකාව ලෝකයේ මත් ද්‍රව්‍ය නිපදවන ප්‍රධාන කලාප දෙක වන පකිස්ථානය හා ඉරානය අයත් වන රත්රන් චන්ද්‍රවංකය සහ බුරුමය
, තායිලන්තය හා ලාඕසය ද අයත් වන රත්රන් “ත්‍රිකෝණය අතර පිහිටා තිබීම විශේෂයෙන් සැලකිය යුතු ය. මේ නිසා ලංකාවේ ලෝක මත් ද්‍රව ජාවාරම්කරුවන්ගේ කදිම හුවමාරු පොළක් විය. අපේ රටේ බලපවත්වන විවෘත  ආර්ථික ක්‍රමය මෙම උවදුර පැතිරීම සඳහා පිටුවහලක් වූ බව පෙනේ.

 වත්මන් ලෝකයේ භාවිතා කරණ දරුණු මත් ද්‍රව්‍ය අතර මොෆන්, අබිං, හෂීස්, මාවා, අයිස් හා හෙරොයින් ආදිය ප්‍රධාන තැනක් ගනී.  ලංකාවේ මින් වැඩිව  ව්‍යාප්ත  වෙමින් පවතින්නේ හෙරොයින් නැමැති මත් ද්‍රවයයි. මෙ මත් ද්‍රව්‍යයේ  බිහිසුණුබව කොතරම් දැයි කිවහොත් මෙයට ඇබ්බැහි වූවෙකුට සදාකාලික රෝගාබාද වලට ලක්ව මිය යාම ට  සිදුවනු ඇත.  අපේ රටේ  කොළඹ, ගාල්ල, මහනුවර වැනි නගරවල මත් රකුසාට හසු වූවන්ගේ ගණන සීඝ්‍රයෙන්  වැඩි වෙමින් පවතී. මේ සඳහා ප්‍රතිකර්ම නොකළහොක් ගම් දනවුවල ද මත් ද්‍රව්‍ය සාමාන්‍ය දෙයක් බවට පත් වන දිනය වැඩි ඈතත නොවනු ඇත.ලංකාවේ මත් ද්‍රව්‍ය වලට ඇබ්බැහි වූවන් අතර තරුණ  තරුණියෝ ද සිටිති. රටක අනාගතය හාර ගැනීමට සිටින ජාතියේ  ජීවය බඳු තරුණ  පරපුර  මේ අයුරින් විනාශ වීම රටේම අවාසනාවකි.

මේ තරුණ  පරපුර මෙසේ මත් ද්‍රව්‍ය වලට ඇබ්බැහි වීමට හේතූන් ගණනාවක් පවතින බව සමාජ විඥයෝ පවසති. ඉන් ප්‍රධාන තැනක්  තරුණ  ජීවිත කෙරෙහි දක්නට ලැබෙන අනුකරණයට ඇති කැමැත්තට හිමි වේ. තවත් කරුණක් නම් ජීවිතයේ වටිනාකම් පිළිබඳ කරුණ තරුණියන් තුළ පවත්නා ස්වභාවයයි. තවත් විශාල පිරිසක් තමා නොදනුවත්වම විවිධ තැරැව්කරුවන් මගින් මේ සඳහා ගොදුරු වෙති. එමෙන් ම අද පවත්නා වාණිජමය සමාජය තුළ බොහෝ දෙමවුපියන් මුදල ඉපයීම ප්‍රධාන පරමාර්ථය කර ගෙන ඇති අතර මෙහි ප්‍රතිඵලයක වශයෙන් දෙමාපිය අවධානය හා සෙනෙහස ගිලිහී යාම, ලා බාල ජීවිත මත් රකුසා කෙරෙහි යොමුවීමට හේතුවක් වී ඇත.දැඩි තරගකාරී  තත්ත්වයක් පවත්නා සමාජයක ජීවත් වන තරුණ  තරුණියෝ වැඩි දෙනෙක් සාර්ථක ව අනාගතයට මුහුණ දීමට නොහැකි වේය යන අනියත බියෙන් පෙළෙති. විශේෂයෙන් පාසල් හා පෞද්ගලික පන්තිවලට ගොස් හෙම්බත් වී අනාගත ගැන නිශ්චිත බවක් නොතිබීමෙන් බොහෝ තරුණ  තරුණියන් කල් ගෙවන්නේ විශාල අසහනයකිහි. මෙහිදි ඔවුන්ගේ සමීප  මිතුරා වන්නේ මත්ද්‍රව්‍ය යි. මත්ද්‍රව්‍ය තුළින් ජීවිතයේ ප්‍රශ්න හා පීඩාකාර බව අමතක කර දම්ම ද ඇතැමුන්ගේ අරමුණ වී ඇත.

සුගිය කාලය තුළ මත් උවදුර යළි ශ්‍රී ලංකාවේ හිස ඔසවමින්  පාසල් සිසුන් ඇතුළු ළමා සහ තරුණ ප්‍රජාව වෙත මත්ද්‍රව්‍ය බෙදාහැරීම් පිළිබඳ ප්‍රවෘත්ති ගණනාවක් වාර්තා විය.

මේ වන විට අපේ රටේ තරුණ පරපුර අයිස් මත්ද්‍රව්‍යයට ඇබ්බැහි වීමේ වැඩි ප්‍රවණතාවක් දක්නට ලැබේ. 2018 වර්ෂයේ අයිස් මත්ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ වාර්තා වූයේ සිදුවීම් 257 ක් පමණි. නමුත් එය 2021 වනවිට ඒ සම්බන්ධ සිදුවීම් 13,000 දාහකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් වාර්තා වී තිබේ. එනයින් පෙනී යනු ලබන්නේ අයිස් මත්ද්‍රව්‍ය ව්‍යාප්තියේ ඇති ඉතා වේගවත් බවයි. පුද්ගලයෙකු එක් වරක් හෝ කිහිප වරක් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිත කළහොත් එම පුද්ගලයා එම මත්ද්‍රව්‍ය නැතිවම බැරි තත්වයකට පත්වේ. මත්ද්‍රව්‍යය කෙනෙකුගේ කායික, මානසික මෙන්ම ජෛව රසායනික ක්‍රියාවලිය ද අඩපණ කරන්නට සමත් වේ.

මෙහි ඛේදනීය තත්ත්වයක් නම් මෙහි වැඩිපුර ගොදුරු බවට පත්ව ඇත්තේ නව යොවුන් වියේ පසුවන තරුණ ප්‍රජාවයි. විශේෂයෙන් මෙරට පාසල් සිසුන් හා තරුණ ප්‍රජාව අයිස් මත්ද්‍රව්‍ය සඳහා ඇබ්බැහි කර ගැනීම වෙනුවෙන් සංවිධානාත්මක වැඩසටහන් ජාලයක් ක්‍රියාත්මක වන බව එදිනෙදා ප්‍රවෘත්ති මඟින් පැහැදිලි වේ. ශ්‍රී ලංකාව වැනි සංවර්ධනය වෙමින් පවත්නා රටක රටේ වැදගත්ම ජන කොට්ඨාසය වන තරුණ ප්‍රජාව මෙලෙස මත් ද්‍රව්‍ය වලට ඇබ්බැහි වීම එහි සංවර්ධනයටද බාධාවකි. ලංකාව ලෝක මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන්ගේ කදිම හුවමාරු පොලක් වී හමාරය.

2022 ශ්‍රි ලංකා අන්තරාදායක ඖෂධ පාලක ජාතික මණ්ඩලය මඟින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ශ්‍රී ලංකාවේ තරුණ පිරිස් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය පාසල් ළමුන් ඉලක්ක කරගනිමින්න් සිදුකරන ලද පර්‍යේෂණයෙහි වාර්තාව මඟින් තරුණ පිරිස් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයට යොමු වීම හා එහි බරපතලකම පෙන්නුම් කරනු ලබයි.

මෙම තත්වය අදවන විට බංකොලොත් භාවයට පත්ව සිටින ශ්‍රී ලාංකාව වැනි රටකට අතිශයින්ම බලපෑම් එල්ල කරයි. මෙම මත් උවදුරෙන් තරුණ පිරිස් බේරාගැනීමට කොතෙකුත් නීති රීතී ක්‍රියාත්මක වූවද නීතියටත් උඩින් මෙම මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම පවත්වාගෙන් යනු ලබයි. ලංකා රජයද මේ සඳහා ගෙන ඇති ක්‍රියාමාර්ග දුර්වල මට්ටමක පවතී.

මෙවන් තත්වයක් තුළ සංවර්ධන ඉලක්ක අඩාල කරනු ලබන ප්‍රධාන සංවර්ධන ගැටලුවක් වශයෙන් හදුනාගත හැකි මෙම තරුණ පිරිස් මත්ද්‍රව්‍ය වෙත යොමුවීම අවම කිරීම සඳහා නිර්මාණශීලී සන්නිවේදකයෙකු වශයෙන් සමාජය දැනුවත් කිරීම අපගේ කාර්‍යභාරය වේ.


එම්. තරුෂි සඳුනිකා 

විශේෂවේදී පළමු වසර 

ජනසන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශය 

සමාජ විද්‍යා පීඨය

කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලය

Wednesday 14 September 2022


 නුබේ තරුව





සඳ 
කොහිද නුඹ,
දහසක් තරු අතර අතරමන් වීද නුඹ,
තවම නුඹවම පතන, 
නුඹ එතැයි පෙර මං බලන,
පුංචි මේ තනි තරුව,
නුඹට දැන් අමතකද......

ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය

ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය  සංස්කෘතිය පිළිබඳව අධ්‍යයනයේදී සංස්කෘතික ක්‍රියාවලියේ නවතම විකාශනය ලෙස හඳුනාගත හැකි වන්නේ ජනප්‍රිය සංස්කෘතියයි. එහෙත් ජනප...